សណ្តែកបាយ ជាដំណាំដុះលូតលាស់ល្អនៅលើដីចម្ការ និងផ្តល់ផលជាមធ្យមប្រហែល ៩០០ គ.ក្រ
/ហតចំណែកឯនៅដីទំនាបវិញ កម្រមានកសិករដាំដុះណាស់ ពីព្រោះវាងាយរងការខូតខាតបំផុតនៅ
ឮពេលជាំទឹក ឬខ្វះទឹកក្នុងរយៈពេលខ្លី។ តាមពិតទៅ ដំណាំសណ្តែកបាយ ក៏អាចដុះលូតលាស់បាន
ល្អផងដែរនៅលើដីទំនាប  ដោយអាចផ្តល់ប្រាក់​​ចំណេញ​ដុលពី ២ ទៅ ៥ លាន​រៀល​ក្នុងមួយហិកតា ប្រសិនបើកសិករដាំដុះទៅតាមបច្ចេកទេសមួយចំនួនដូចមានរៀបរាប់ក្នុងព្រឹត្តិប័ត្រព័ត៌មានកសិករ
នេះ។

ពូជដំណាំនានាដែលបានរំដោះ

ពូជសណ្ដែកបាយកាឌីជ័យ “CARDI Chey” ត្រូវបាន  បញ្ចេញដោយវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិ
វឌ្ឍន៍កសិកម្មកម្ពុជា (កាឌី) នៃក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រម៉ាញ់ និង នេសាទនាឆ្នាំ ២០០១ បន្ទាប់ពីបាន
ធ្វើការពិសោធន៍អស់រយៈពេល  ប្រាំមួយរដូវ កន្លងមក ។ ពូជនេះមានប្រភពដើមចេញពីស្រឡាយ
VC 1973A របស់មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ  និង អភិវឌ្ឍន៏ដំណាំបនែ្ល អាស៊ី AVRDCដែលស្ថិតនៅប្រ
ទេសតៃវ៉ាន់។

សណ្ដែកដី ចាត់ចូលក្នុងអំបូរ Leguminosea ដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ដ្រ Aarachis hypogeae
L.។ សណ្ដែកដីមានសារប្រយោជន៍ច្រើនយ៉ាង និងមានជាតិប្រេង ខ្ពស់ជាងដំណាំក្នុងអំបូរសណ្ដែក
ផ្សេងៗទៀតហើយដែលមានរហូតដល់  ៤០-៦០ភាគរយ។  នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដំណាំសណ្ដែក
ដីត្រូវបានកសិករដាំជាដំណាំរួមផ្សំតែប៉ុណ្ណោះ   ដូចនេះ   ផ្ទៃដីដាំដុះសណ្ដែកដីប្រែប្រួលពីមួយឆ្នាំ
ទៅមួយឆ្នាំ អាស្រ័យតាមតម្រូវការទីផ្សារ។ ក្នុង ឆ្នាំ ២០០៣-២០០៤ផ្ទៃដីដាំដុះសរុបមានប្រហែល
១៥,០០០ ហិកតា ដែលមានទិន្នផល ជាមធ្យម ០.៧៣ តោន/ហិកតា។

ពូជសណ្ដែកបាយ ស៊ីអឹមប៊ី០១ “ CMB01 ” ត្រូវបានបញ្ចេញដោយវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនិងអភិវឌ្ឍន៍
កសិកម្មកម្ពុជា (កាឌី)នៃក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រម៉ាញ់​ និងនេសាទ នាដើមឆ្នាំ២០០៩ បន្ទាប់ពីបានធ្វើ
ការពិសោធន៍អស់រយៈពេលប្រាំបីរដូវ (បួនឆ្នាំ) ចាប់ពីឆ្នាំ ២០០៥ កន្លងមក តាមរយៈថវិការគម្រោង
CARF និងកាឌី។   ពូជនេះមានប្រភពដើមចេញពីស្រឡាយ VC4152 របស់មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ
និងអភិវឌ្ឍន៍ដំណាំបន្លែអាស៊ី (AVRDC) ដែលស្ថិតនៅកោះតៃវ៉ាន់។ ​

ដំណាំសណ្ដែកសៀង មានសារសំខាន់បំផុតសំរាប់មនុស្ស ​  និងសត្វ ដោយគេយកវាមកកែច្នៃធ្វើជា
អាហារបានច្រើនប្រភេទដូចជា សៀង ទឹកស៊ីអីវ ទឹកសណ្ដែក តៅហ៊ូ ពពុះសណ្ដែកនិងអាហារផ្សេងៗ
។ ក្រៅពីនោះផលិតផលសណ្ដែកសៀង   គេអាចទទួលបានជាប្រេងសណ្ដែក និង ម្សៅ ដោយប្រេង
សណ្ដែក យកមកធ្វើជាអាហារមនុស្ស មិនតែប៉ុណ្ណោះគេអាចបញ្ជូលទៅក្នុងរោងចក្រធ្វើជាសាប៊ូបាន
ទៀតផង។ ដើម សណ្ដែកសៀង អាចយកមកធ្វើជាចំណីសត្វពាហនៈ ហើយក៍អាចយកមកប្រើប្រាស់
ក្នុងការកែលំអរ គុណភាពដី។

ពូជសណ្ដែកបាយ ស៊ីអឹមប៊ី០២ “CMB02” ត្រូវបានបញ្ចេញដោយវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍
កសិកម្មកម្ពុជា (កាឌី) នៃក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រម៉ាញ់​ និងនេសាទនាដើមឆ្នាំ ២០០៩បន្ទាប់ពីបានធ្វើ
ការពិសោធន៍អស់រយៈពេលប្រាំមួយរដូវ (បីឆ្នាំ) កន្លងមកតាមរយៈថវិការគម្រោង CARF និងកាឌី។
ពូជនេះមានប្រភពដើមចេញពីស្រឡាយ VC 3541B របស់មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ដំ
ណាំបន្លែអាស៊ី (AVRDC) ដែលស្ថិតនៅកោះតៃវ៉ាន់។ ​

ពូជសណ្ដែកបាយ ស៊ីអឹមប៊ី០៣ “CMB03” ត្រូវបានបញ្ចេញដោយវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍
កសិកម្មកម្ពុជា (កាឌី) នៃក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រម៉ាញ់​ និង នេសាទ នាដើមឆ្នាំ ២០០៩ បន្ទាប់ពីបាន
ធ្វើការពិសោធន៍អស់រយៈពេលប្រាំមួយរដូវ (បីឆ្នាំ) កន្លងមក ។   ពូជនេះមានប្រភពដើមចេញពីស្រ
ឡាយATF 3944 នាំចូលពីប្រទេសអូស្ត្រាលី។

សណ្ដែកបាយជាដំណាំមួយដែលចាត់ថ្នាក់ក្នុងពពួកដំណាំសណ្ដែក Leguminosea។ សណ្ដែក
បាយ
មានពីរប្រភេទ គឺប្រភេទដែលមានសំបកផ្លែពណ៌ខ្មៅនៅពេលទុំ (Vigna mungo = black gram) និងប្រភេទដែលលមានសំបកផ្លែពណ៌ប្រផេះនៅពេលទុំ (Vignaradiata = mungbean)។ សណ្ដែកបាយមានសារប្រយោជន៍ច្រើនសំរាប់ធ្វើជាចំណីអាហាររបស់មនុស្ស និងជាប្រភពចំណូលដ៏សំខាន់។ សណ្ដែកបាយជាដំណាំដែលអាចទាញយកអាសូតពីបរិយាកាសដោយ ខ្លួនឯង និងជួយបង្កើនជីជាតិដី។ ប្រជាកសិករនិយមដាំដំណាំនេះនៅក្រោយពេលប្រមូលផលស្រូវរួច ជាពិសេសគេអាចដាំដុះវានៅតាមតំបន់មាត់ទន្លេ និងតំបន់ខ្ពង់រាប។ ផ្ទៃដីដាំដុះសណ្ដែកបាយសរុបនៅ ប្រទេសកម្ពុជាគឺ ៤៤.៩៤០ហ.ត ដែលក្នុងនោះនៅរដូវវស្សាមានផ្ទៃដីដាំដុះ ៣៣.០១០ហ.ត និងរដូវប្រាំង ១១.៩៣០ហ.ត។ ទិន្នផល មធ្យមប្រចាំឆ្នាំគឺ ០,៧៣៤ត/ហ.ត (រដូវវស្សា ០,៧៤៤ត/ហ.ត រីឯរដូវប្រាំង ០,៧០៥ត/ហ.ត) (ស្ថិតិកសិកម្ម ២០០៣-២០០៤ របស់ការិយាល័យស្ថិតិនៃ នាយកដ្ឋានផែនការ ស្ថិតិ និងសហប្រតិបត្ដិការអន្ដរជាតិ នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ)។